Błotniak zbożowy (Circus cyaneus)
duży, wędrowny ptak drapieżny z rodziny jastrzębiowatych, zamieszkujący niemal całą Europę i pas w środkowej Azji aż po Pacyfik oraz Amerykę Północną. Ptaki z populacji europejskiej zimują w południowej Europie i północnej Afryce. Przeloty w marcu - kwietniu oraz wrześniu i paŹdzierniku, niektóre osobniki zimują. W Polsce skrajnie nieliczny ptak lęgowy (30-40 par).
Cechy gatunku
Samiec z wierzchu jasnopopielaty, spód ma biały, a skrajne lotki czarne. Dziób żółty z czarnym zakończeniem, nogi żółte. Samica jest większa, z wierzchu ubarwiona brązowo, a od spodu rdzawożółta z podłużnym kreskowaniem. Na ogonie ciemniejsze pasy. U obu płci biały kuper, ze względu na kontrast szczególnie dobrze widoczny u samicy w locie. Na głowie występują charakterystyczne szlary. Młode ubarwione podobnie jak samica.
Wymiary średnie
dł. ciała ok. 46 - 50 cm
rozpiętość skrzydeł 110 - 125 cm
waga ok. 350 - 600 g
Biotop
Otwarte tereny na nizinach, przede wszystkim na łąkach i obszarach podmokłych w dolinach większych rzek. Niekiedy gnieŹdzi się też na polach uprawnych, w zbożu.
Gniazdo
Na ziemi.
Jaja
W ciągu roku wyprowadza jeden lęg, składając w maju 4 do 6 jaj.
Wysiadywanie
Jaja wysiadywane są przez okres około 30 dni przez samicę. Pisklęta opuszczają gniazdo po około 35 dniach.
Pożywienie
Drobne kręgowce i duże owady.
Ochrona
Objęty ochroną gatunkową ścisłą. Wymaga ochrony czynnej.
W Polsce gniazduje rzadko i w niektórych regionach. Szacuje się, że na terenie naszego kraju jest łącznie nie więcej, niż 70 par, z których większość za siedliska lęgowe wybiera Bagna Biebrzańskie. Oczywiście jest to gatunek podlegający ścisłej ochronie. W obrębie tego gatunku osobniki mogą różnić się od siebie (politypowość). Zajmuje w Polsce tereny nizinne. Jest znacznie rozproszony. Nie występuje w Małopolsce i na Górnym Śląsku. Kotlina Biebrzy jest obszarem najczęściej zasiedlanym przez te ptaki. Kilka - kilkanaście par gniazduje w okolicach ujścia Odry, nad Zalewem Szczecińskim i na Wyspie Wolin. Kilka par spotykanych jest nad Wartą w okolicach Konina. Pojawia się czasem nad Jeziorem Lubie, Jeziorem łebsko, w Dolinie Wisły, na Mazurach koło łężan. Jest to gatunek, który preferuje torfowiska oraz obszary nadrzeczne. Niestety, są to tereny w Polsce osuszane, co powoduje zmniejszanie się siedlisk zamieszkiwanych przez błotniaka i redukcję liczby par lęgowych na terenie naszego kraju. Gniazdo budowane jest na ziemi wśród roślinności. Samica składa 3-5 jaj. Ptak odżywiający się owadami, jaszczurkami, małymi ssakami i ptakami. Trawy, wśród których gniazdują błotniaki są w Polsce zastępowane innymi gatunkami traw, które są koszone i to w okresie, kiedy błotniaki zakładają gniazda. Liczebność populacji w Polsce ciągle maleje. Można temu przeciwdziałać zabraniając wypalania traw, niszczenia roślinności naturalnie porastającej tereny rzeczne. Trzeba też walczyć z kłusownikami, którzy znacznie ograniczają liczebność błotniaka.
